“Als je voor minder dan een dubbeltje geboren bent…”
Locatie: achterstandswijk in een stad in het noorden van het land
Onderwerp: jeugdonderzoek ten behoeve van innovatie van de plaatselijk jeugdhulpverlening
Opdracht: interviews met kansloze jongeren
Tijdverdrijf Met mijn auto kwam ik ’s avonds de buurt inzeilen, op zoek naar kids voor een interview.
Ze stonden zich met z’n vijven in een rommelige voortuin luidkeels te vervelen en zagen mijn komst als een welkom tijdverdrijf. We gingen naar binnen en kwamen terecht in de chaos van een huiskamer die in geen tijden een stofdoek had gezien.
De drie broers en twee vriendjes, in de leeftijd tussen 16 en 23 jaar, namen opgewonden plaats om mij heen. De oudste vriend poneerde zich direct als woordvoerder van het stel, hij stond immers bekend als de ‘buurtintellectueel’, die overal verstand van had. Dus begon ik het interview met de broertjes, die niet verder gekomen waren dan een onafgemaakte praktijkschool.
Escalatie De jongste broer die vol emotie zat, liep verbaal voortdurend vast. Zijn broers namen het dan over. Het was aandoenlijk deze drie musketiers elkaar te zien steunen in een wereld waarin zij zich buitengesloten voelden. Vijf dagen voor mijn bezoek was het thuis volledig uit de hand gelopen. Een vader was in het gezin niet aanwezig en ma had haar jongste zoon, de kwetsbaarste in het geheel, als zondebok gekozen. Hij kreeg voortdurend verwijten dat hij niets kon, dom was en in de wieg was gelegd om zijn hele leven een sukkel te blijven.
Dan liep bij de zachtmoedige jongen de spanning op. Bij een recente escalatie was hij uit z’n dak gegaan, had een glazen asbak op de grond kapot gegooid en was daar met zijn open handpalm in gaan slaan.
Zwaarbewapende agenten Ma had daarop de politie gebeld met de mededeling dat zij zich ernstig bedreigd voelde. Een eerder ‘geweldsincident’ zat nog in de computer, dus ging het protocol ‘gevaarlijk’ in werking, waarbij een arrestatie-eenheid uit de hoofdstad werd opgetrommeld. Negen zwaarbewapende agenten stormden het huis binnen waarop de jongen werd afgevoerd naar het plaatselijk politiebureau waar zijn wonden provisorisch werden verbonden en hij kon afkoelen in een cel.
Ma kreeg het advies voorlopig te verkassen, en was bij een familielid ingetrokken. Onduidelijk was of en wanneer zij zou terugkeren. Nu waren de broers eindelijk de baas in huis en voelden zich verlost van de tirannie van hun moeder. Hoe het verder moest wisten ze ook niet, dat was iets voor de gezinscoach.
Modern sprookje “Nee”, verder hadden ze geen contacten, geen werk, geen vriendinnetje en geen bezigheden, met uitzondering van bezoekjes aan een plaatselijk winkelcentrum. De slotvraag naar het toekomstperspectief bleef in mijn mond steken.
Voor hen voelde het echter vooralsnog als een modern sprookje, waarbij de boze heks voorgoed was verdreven.
Met gemengde gevoelens nam ik afscheid. Normaal zie ik wel perspectief. In dit geval zag ik alleen maar verliezers. Want als je voor minder dan een dubbeltje geboren bent…