Als ziende de Onzienlijke (1): een ko(s)mische reis door het land betekenisgeving
‘Als ziende de Onzienlijke’ ( 1964-1968) is de titel van de studie van priester en cultuurpsycholoog Han Fortmann, over de religieuze waarneming en religieuze projectie. Een titel die ik graag leen om mijn zoektocht naar essentie te beschrijven. Dit doe ik in de vorm van een feuilleton.
Het ultieme verzoek
Ik zal het nooit vergeten. Hoe ik midden in de kamer van mijn eerste – eigen- ‘halve’ woning in Amsterdam stond. En me afvroeg waartoe ik op aarde was. Meer dan te raden te gaan bij de Franse existentialisten, die stellen dat de zin van het leven gelegen is in de zin die je er zelf aan geeft, wilde ik eindelijk wel eens een paar verdiepingen hoger. Komend uit het christendom, was ik via de omweg van het existentialisme in de onderaardse krochten van het politiek anarchisme terecht gekomen. Om maar net te ontsnappen aan een doorgedraaide actiegroep die het monument van Van Heutsz in Amsterdam wilden opblazen en tenslotte in aanraking te komen met Oosterse filosofieën.
Loopt nooit in zeven sloten tegelijkertijd!
Ik was het spuugzat, het eeuwige geouwehoer in de kroeg over de zin van het leven, overstemd door rokerige jazzmuziek, overgoten door een teveel aan bier en daardoor onmachtig de leuke vrouw te benaderen die net de kroeg binnen kwam. Het werd tijd dat ik werd verleid door een inzicht dat voor altijd zou gelden en mij als zwalkende zoeker met beide benen op de grond ging zetten.
In het midden van de kamer schrok in van mijn eigen stem, zo impulsief kwamen de woorden naar buiten. Het klonk als een gebed, al wist ik niet toe wie ik me wenden moest.
Het moet ongeveer zo geklonken hebben :”Wie of wat u ook bent en als u al bestaat in welke vorm of vormloosheid dan ook …ik heb een dringende vraag. Geld hoef ik niet, een carrière ambieer ik niet, een vrouw versier ik wel zelf of niet, maar meer dan wat dan ook wil ik antwoord op de vraag waarvoor ik leef, wie ik ben. Laat me a.u.b. één seconde zien wat de essentie is van dit alles. Dat is wat ik u vraag”.
Dat dit het begin zou worden van en zoektocht die ooit zou eindigen in de wetenschap dat de ultieme essentie niet gevonden kan worden, omdat deze altijd al aanwezig IS, was het wel het laatste dat ik in het midden van die sobere kamer kon vermoeden. Het is als na een barre wintertocht thuiskomen om dan pas te zien dat je nooit van huis bent weggeweest. Het lijkt in strijd met alle logica, en kan gezien worden als grootste kosmische grap die er bestaat. Nog groter dan het verschijnen van de mens op aarde! Maar ik ga niet preken, heb geen heilsboodschap, heb niets te bieden, probeer niemand te overtuigen, kan alleen mijn liedje zingen met woorden die het zien van de Onzienlijke nooit kunnen beschrijven. Dus als je nu afhaakt in dit verhaal, het ga je goed en als je het helemaal niet meer weet, kun je altijd nog eens in het midden van de kamer gaan staan!
De lezer zij gegroet!
(Foto: de kleuterschool in Nijmegen was bepaald geen feest, te oordelen naar deze foto uit 1951.
( Deze feuilleton verscheen eerder in 25 afleveringen op Facebook)