Als ziende de Onzienlijke: (6) Kamikaze religies
‘Als ziende de Onzienlijke’ ( 1964-1968) is de titel van de studie van priester en cultuurpsycholoog Han Fortmann, over de religieuze waarneming en de religieuze projectie. Een titel die ik graag leen om mijn zoektocht naar essentie te beschrijven. Dit doe ik in de vorm van een feuilleton.
Kamikaze religies
Voor ik verder ga met mijn avonturen op weg naar wat voor mij essentie betekent, wil ik graag kwijt dat ik niet anti christendom of welke religie dan ook ben. Maar moeite heb met elke benadering die niet uitgaat van de liefde voor de medemens en de schepping. Hel en verdoemenis, uitsluiting, manipulatie, indoctrinatie en machtsmisbruik horen daar niet bij. Er zijn er vele wegen die naar Rome leiden, luidt het spreekwoord en dat is wat mij betreft niet het Rome van de RK kerk die van het ene schandaal naar het andere holt, mensen veroordeelt op basis van een ‘afwijkende’ seksuele identiteit, zich tegen gebruik van condooms in HIV gevoelige landen verzet en op grote schaal machtsmisbruik heeft gemaakt van afhankelijke kinderen, om nog maar te zwijgen over relaties met de maffia en financiële malversaties. Maar dat geldt net zo goed voor de krankzinnige uitwassen van een intolerante Islam, Boeddhistische monniken die in Myanmar haat prediken tegen moslim minderheidsgroepen of Zen gemeenschappen in Japan die in WO II een hele generatie jonge monniken als kamikazepiloot dood en verderf lieten zaaien.
Zonder boodschap
Juist het bovenstaande luidde mijn vertrek in als kersverse christen bij de Navigators. Vriend Huib, kwam na weken zware migraine te hebben gehad ‘uit de kast’. En kreeg prompt een relatie met Klaas, een door ‘mij’ bekeerde student. Hij kon direct vertrekken bij de sekte, gevolgd door mij. Nog weken daarna kreeg ik bezoek van de voormannen van die club, die wilden praten en bidden. Inmiddels was ik echter al begonnen een ander invulling te geven aan wat praktische naastenliefde voor mij betekende. In het weekend knapte ik met een ploegje vrijwilligers huizen op van armlastige bejaarden, evenwel zonder blije boodschap en knapte daar zelf ook aardig van op. Daar trof ik onder meer een lieve oude dame aan die na decennia lang voor de kerk ontwikkelingswerk te hebben gedaan door de kerk ‘vergeten’ was in een totaal verwaarloosde woning.
Brandende kaarsen
De Amerikaanse voorganger van de Navigators deed nog een ultieme poging mij voor zijn club te behouden. Hij vergeleek armlastige ouderen en studenten met brandende kaarsen. Ouderen zijn bijna opgebrand, jongeren hebben nog een lange levensduur…waarom investeren in ouderen? Met de mededeling dat de man wat mij betreft niets van het christelijk geloof had begrepen heb ik hem toen mijn kamer uitgewerkt. Daarna ging ik bij mijn bekeerlingen langs om hen mijn stap toe te lichten. Ook zij besloten de club verder links te laten liggen. Met enkelen van hen werd het vriendschap zonder bijbel.
Hier wordt het moeilijk om humor in dit verhaal te houden. Nog kan ik de verbijstering voelen over de verwrongen manier waarop het geloof voorbijschoot schoot aan de kernboodschap in de bijbel zoals die is verwoord in de Bergrede. Binnen religies of de modieuze varianten daarop zoals New Age, vergeten mensen vaak hun ‘persona’, hun masker of schaduwkant te onderzoeken en te onderkennen. Dat kan catastrofale gevolgen hebben, omdat ze hun schaduwkant gaan projecteren op andersdenkenden die worden buitengesloten of veroordeeld, hetgeen Carl Gustaf Jung, de briljante grondlegger van de analytische psychologie, de ‘schaduwprojectie’ noemde.
Wat ik wel heb meegenomen uit mijn sektetijd is de bijbelspreuk: “Onderzoekt alles, doch behoudt het goede”. En dus ging mijn onderzoek verder naar de betekenis van dat goede. Om uiteindelijk te ontdekken dat het antwoord ver voorbij goed of kwaad ligt. Maar daarover later. Op naar het existentialisme!
( Bij de foto: Kami kaze betekent in het Japans ‘goddelijke wind’. Veel van de piloten die op een zelfmoordmissie werden gestuurd om Amerikaanse marineschepen te torpederen in WO II , werden gerekruteerd in Zenkloosters. Ze werden door hun ‘verlichte’ Zen meesters voorbereid om tot deze dodelijke missie te komen.)