The long and winding road (7): De groeimarkt van persoonlijke ontwikkeling
In ons onuitroeibare Westerse vooruitgangsgeloof betekent stilstaan achteruitgang. Het begrip ‘groei’ is daar onlosmakelijk mee verbonden. En daar waar in de natuur groei verwijst naar de cyclus van ontstaan en vergaan in de dans van de seizoenen, wil de menselijke natuur alleen maar meer en beter, hoger en verder tot aan de grenzeloosheid van een bestaan dat nietsontziend de aarde en de medemens exploiteert, omwille van een onverzadigbaar zelf-behagen.
Spiritueel dipsausje Een fenomeen dat zich vooral lijkt te manifesteren in het economisch domein, maar haar voeding haalt uit het vernauwde zelfbewustzijn van dolende zielen die vergeten zijn Stil te staan in het NU omdat de verlokking van een imaginaire toekomstbeeld suggereert dat er een veel beter en gelukkiger leven in het verre verschiet ligt. Een pendant van dit fenomeen is te vinden in de markt van de persoonlijke groei, waar in alle soorten en maten gesleuteld kan worden aan de persoon of het ego, bij voorkeur gepresenteerd met een smakelijk spiritueel dipsausje.
Groeimarkt Mijn ervaring in deze groeimarkt van welzijn en geluk is dat het een proces betreft dat nooit af is. Immers in de krochten van de verdrongen, traumatische ervaring is altijd wel lijden en een flinke portie bijbehorende emoties te vinden, die in een cursusgroep, die functioneert als een veilige baarmoeder, maar al te graag naar buiten willen treden. Als herboren ga je daarna huiswaarts, na uitgebreid geknuffeld te zijn door alle deelnemers en gesterkt door de complimenten van de trainer die vindt dat je ‘Zo hard aan je zelf hebt gewerkt en dat dit zo mooi was om te zien…”.
Niks mis mee, maar wel sterk verslavend, temeer je na enkele dagen bemerkt de groep als veilige thuishaven geweldig te missen.
Weerzin
Dat wordt nog erger als je bij thuiskomst een partner treft die een sterke weerzin heeft tegen dergelijke trainingen, zodat het onmogelijk wordt over de bijzondere ervaringen en de nieuwe inzichten te praten. Vooral de thuisblijvende mannen maken zich daar nog al eens schuldig aan en zijn dan vaak al onbewust begonnen hun partner het huis uit te jagen. In dit soort situaties was ik als mede-cursist terughoudend om verzeild te geraken in erotische capriolen met dames die in een dergelijke thuissituatie waren beland en zowel letterlijk als figuurlijk houvast zochten buiten de deur.
Voor mij behoren de trainingen en cursussen in de ‘persoonlijke groei’ tot de zijstraten in de zoektocht naar Essentie. Maar dat betekent zeker niet dat ze moeten worden gemeden.
Groepsdynamica
Wat is er heerlijker dan eens als een kind flink uit te huilen in de armen van een warme, sterke man, die blijkbaar staat voor een vaderfiguur om daarna liefdevol te worden gekoesterd door een groep dames die zich als troostende engelen om je heen vleien. Of je te koesteren in de zalige groepsdynamica van een (les)groep die niemand uitsluit en verbaal en non-verbaal uitstraalt dat je helemaal zag zijn zoals je bent.
Maar meer indruk dat deze paradijselijke ervaringen maakte Wolter Keers, de man die als eerste de Advaita Vedanta van India naar Nederland bracht en in de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw lezingen en cursussen gaf.
Geen weg terug
Op een zondagmiddag op het eind van zo’n cursus toen de deelnemers verzonken waren in een zalige, collectieve ‘wij-ervaring’, zei Wolter gortdroog, “Ja, hier gaat het dus niet om, om dit gevoel. Daarvoor ben je niet hier. Omdat het hier niet gaat om een ervaring, maar omdat wat je Bent”.
En daarmee zette hij mij voor een moment op de hoofdweg. Een moment, omdat mijn persoon of ego in de vorm van het denken in de dagen daarna luid ging protesteren gevolgd door paniek, angsten en controleverlies. Zonder het zelf te beseffen, was het ‘Zelf’ begonnen om de toko over te nemen. En dat ging niet zonder slag of stoot. Het dreef mijzelf tot aan de grenzen van de waanzin.
De grote opruiming was immers begonnen. En in plaats van persoonlijke groei, begon het verlies van een afgescheiden persoon zich te manifesteren, waar het denken zich ernstig tegen verzette. Wolter had al gewaarschuwd: “Voor wie met een open hart zoekt naar de vraag “Wie Ben ik, en dat zonder ik’, is er geen weg terug”. Wat ik toen nog niet besefte was dat dit ogenschijnlijke proces van thuiskomen, dat uitmondt in het inzicht altijd al Thuis geweest te zijn, alleen maar gedragen wordt door genade. Want hoe kan dat wat onpersoonlijk IS, bereikt worden door welke persoonlijke inspanning dan ook? Laat staan een ‘doener’, in de vorm van de persoon wiens denken maar al te graag wil claimen het ultieme thuiskomen bereikt te hebben.
Als dat geen bevrijding IS.