Goede en foute mensen
(foto: titel “Dualiteit’, 60 bij 60 cm) )
Zelf ben ik er nooit vrij van geweest. Mijn oordelen ( lees: veroordelingen) over alles en iedereen, die door de tijd meedeinden op de politieke dan wel levensbeschouwelijke ideologieën waarmee ik me verbonden wist.
Doodlopend
Nu heb ik op de snelweg richting zingeving heel wat zijstraten bezocht, om vervolgens te ontdekken dat deze vaak dood liepen op normeringen en waardeoordelen die mij eerder verder verwijderden van wat mij bindt aan de mens, dan dat deze nabijheid genereerden. Het tweesnijdend zwaard dat deze ideologieën kenmerkte maakte altijd een haarfijne scheiding tussen ‘goed’ en ‘fout’. En dus heb ik in mijn leven heel wat zogenaamde ‘foute’ mensen ontmoet en slechts een beperkte groep gekend die boven iedere kritiek verheven was.
De herhaling van dat ziekmakende patroon bleek even hardnekkig als de diepe behoefte om vrede te vinden in mijzelf en mijn omgeving. En zo vochten beiden in een steeds veranderend levensbeschouwelijk decor tot de wanhoop van het ‘maar niet kunnen vinden’, mij dicht bij de afgrond bracht. Om pas veel later te beseffen dat zo’n crisis het begin kan zijn van een transformatie die oude patronen bloot legt en openingen biedt tot een wezenlijk andere manier van kijken naar mijzelf en de ander.
Van vandaag op morgen
Dat is geen proces van vandaag op morgen. Diep gewortelde patronen, die bovendien door de actualiteit van een verscheurde samenleving dagelijks gevoed worden, vinden steeds opnieuw nieuwe uitingsvormen, in de vorm van overtuigingen die een herhaling zijn van ‘oud gedrag’.
De transformatie zit dan niet in een gevecht met die overtuigingen, maar in het waarnemen en herkennen van dat soort patronen.
Zo kan ik in de auto kankeren op de dame voor mij die ‘niet kan rijden’ en daarin het bewijs zien dat vrouwen in het algemeen niet kunnen rijden. Maar op hetzelfde moment dat die gedachte opkomt, wordt het lachwekkende patroon doorzien en verliest de gedachte aan kracht en overtuiging. Als je geluk hebt verdwijnen dit soort patronen op den duur. Normaal gesproken blijven ze komen en gaan…maar Jij weet wel beter. Dan gaan patronen werken als slechte speelfilms, die je te vaak gezien hebt om ze nog serieus te nemen.
Speelfilms
En natuurlijk kun je je verbazen over de slechte speelfilms die met grote hardnekkigheid worden bekeken en geloofd door mensen om je heen. Maar ontdek je ook dat je naar jezelf zit te kijken.
Dan kan in plaats van het oordeel ,dat altijd afstand schept, nabijheid ontstaan. In het verlengde daarvan kan intimiteit groeien, een schaarse vorm van contact waarin de grenzen tussen ‘Ik en Jij’ vervagen. Totdat je beseft dat er nooit sprake is geweest van een scheiding, omdat je in het ‘Wij’ alleen maar jezelf= de ander ziet.
Onmogelijke opdracht
Ooit legde een theoloog mij uit hoe de Bijbeltekst ”Bemint de ander als uzelf” in de oorspronkelijke Grieks/Hebreeuwse teksten gelezen moet worden. Dat was na een discussie waarin ik aangaf dat het Christendom haar volgelingen met schier onmogelijke opdrachten opzadelt.
In de authentieke manuscripten zou staan: “Bemint de ander als zijnde uzelf” hetgeen betekent “Bemint de ander omdat je deze Bent”. En daarmee werd een ‘onmogelijke opdracht’ voor mij getransformeerd in de uitnodiging tot de diepe herkenning en erkenning van wat ik Ben.
Kankeren
Ik kanker nog altijd in het verkeer, als primaire reactie, gevoed door een oud patroon. Maar zie ook het rode lampje dat direct aanflitst in mijn hersenen. Het is een vorm van cabaret geworden, dat niets zegt over de ander. Een onschuldig vermaak om de tijd wat te doden van het verblijf op aarde. Een kort verblijf dat binnen de grenzeloosheid van de schepping vraagt om zingeving die verder reikt dan ‘goed of fout’.