The long and winding road (9): In therapie
(In de zoektocht naar Essentie heb ik heel wat zijpaden verkend. Dat kan ik iedereen aanraden, omdat de kortste weg naar huis niet iedereen gegeven is. Om bij het thuiskomen te ontdekken dat je nooit echt vertrokken bent. Wat overblijft zijn wat reisverhalen over ‘the long and winding road’)
De tragisch overleden professor in de psychologie, Piet Vroom constateerde decennia geleden al dat Nederland de hoogste concentratie psychotherapeuten per hectare van de gehele wereld heeft.
Dat verklaarde hij vanuit het gegeven: ‘nieuw aanbod schept nieuwe vraag’. Van dat principe heb ik in het verleden veelvuldig doch niet altijd succesvol gebruik gemaakt. Zo heb ik niet aflatende pogingen gedaan mijn sores te delen met een bonte verzameling aan zielenknijpers, gogen en logen en het had niet veel gescheeld of ik had mij met mijn professionele ambitie op dit glibberige vakgebied begeven. Gelukkig hebben de goden dat verhinderd.
Prachtige analyses
Het antwoord op de vraag of al die groeps-, systeem-, cognitieve-, schema-, relatie- regressie- reïncarnatie-, psycho-motorische-, Gestalt- en creatieve therapieën, om er maar enkele te noemen, geholpen hebben moet ik het antwoord schuldig blijven. Wel brachten ze ogenschijnlijk inzicht en verlichting in de chaos van het bestaan, maar van een echte verandering was geen sprake. Ten diepte slaagde ik er niet in ziekmakende patronen te doorgronden. Verbaal was ik in toenemende mate in staat heldere analyses te geven over hoe ‘Daantje’ precies in mekaar zat. Maar daar bleef het bij. Aan het grote ‘ken uzelf’ was ik nog niet toe.
Denkfout
De grootste denkfout die aan al die bezoeken aan logen en gogen ten grondslag lag, was de ultieme verwachting dat therapie mij zou veranderen. En zo evolueerde ik naarmate ik meer producten scoorde in de therapeutische supermarkt tot een ‘professionele cliënt’, die over voldoende kennis en technieken beschikte om de gemiddelde therapeut verbaal adequaat om de tuin te leiden. Mijn grootste succes behaalde ik als ik de therapeut kon verleiden om over zijn/haar eigen lijden te gaan vertellen. Dan werden de rollen omgedraaid, zonder dat ik besefte dat ik daarmee iets opschoot.
Trainingspak
Tot het inzicht doorbrak dat een ‘verbale therapie’ mij geen enkel soelaas kon bieden en ik het adres kreeg van een alternatieve therapeut die werkte met video-opnames, hypnose en ‘het lezen lichaamstaal’.
Ik zal nooit vergeten dat ik aanbelde bij het eenvoudige rijtjeshuis in Brabant en er open werd gedaan door een zeer forse dame in trainingspak die ik eerder associeerde met de harde kern van PSV dan met psychotherapie. Ik weet nog wat mijn eerste gedachte was; “Ja hoor, Vosskühler, nu heb je alle therapieën in de wereld gehad, en nu moet dit type zeker de oplossing gaan brengen”.
Laat dat nu juist het geval zijn geweest. Acht bezoeken brachten mij verder dan ik ooit in therapieland gekomen was. Ik ging terug tot de eerste uren op aarde, zag hoe mijn wantrouwen tegen de medemens vorm en inhoud kreeg, voelde hoe mijn lichaam daarop reageerde, hoe ik mijn kwetsbaarheid, verdriet en pijn in de loop der jaren zorgvuldig had leren camoufleren en daarvoor als prijs mijn ‘eigen kracht’ had ingeleverd.
Toen ik in de laatste sessie mijn angst om vader te worden had ontmanteld en zag dat ik een betrokken en koesterende vader kon zijn, werd mijn partner in de week die volgde zwanger van ons eerste kind.
Spirituele cursussen
Pas toen kon ik in de jaren die volgden ontdekken dat je storende, diepgewortelde psychologische patronen niet met wat spirituele cursussen of een vleugje oosterse filosofie oplost. Zoals ook psychotherapie geen antwoord kan geven op de ultieme zijnsvraag: “Wie ben ik”.
Geef God wat God toekomt en de keizer (of therapeut) wat de keizer toekomt. Bij voorkeur in de vorm van een deskundige, lieve, confronterende ‘arbeidersvrouw’ in trainingspak, die mij en passant ook confronteerde met mijn hardnekkige elitaire vooroordelen.
Pas als het ‘ik’ in al zijn/haar werkingen is doorzien, kan het worden losgelaten om te ontdekken dat wat je ‘Bent’, geweest “Bent’ en voor altijd zal Zijn. Aan dat proces komt geen ‘ik’ te pas. Het voelt als een ultiem mysterie en is het grootste cadeau van Liefde dat ons ten deel kan vallen.