Is dat kunst ? Dan mag het in de bak voor grof vuil!
Je raakt ze soms aan de straatstenen niet kwijt. Ze komen terug van een galerie, worden opgeslagen in de hoek van het atelier en staan jaar in jaar uit te verstoffen. Ooit met passie gemaakt in de hoop de wand in een huiskamer te sieren, worden ze een sta in de weg en smeken tenslotte om een waardig einde. Maar zelfs dat wordt hun lang niet altijd gegund.
Het was niet eens het slechtste werk, dat als winkeldochter mij er keer op keer aan herinnerde dat het nooit een volwaardig bestaan had geleid door als Kunst gezien te worden. Veel broertjes en zusjes waren wel uitgekozen door het kunstminnend publiek uit alle lagen van de bevolking en hingen trots te pronken zelfs tot ver buiten Nederland. Het waren niet alleen de dominees, de professoren, de architecten, de fabrikanten, de renteniers of de bovenmodale tweeverdieners die hun keuze hadden gemaakt. Soms waren het gepassioneerde min-verdieners die bij het zien van een werk zichtbaar geraakt werden. Dan werden de prijzen drastisch omlaag geschroefd omdat het betreffende werk blijkbaar juist voor hen gemaakt was en geld een ontluikende liefde niet mag verstoren.
“Dat is geen kunst”
Maar zij bleven eenzaam achter en wat de kunstenaar ook deed, hij raakte het werk aan de straatstenen niet kwijt. Zo werd er een project bedacht “Art for free’ waarin ze op veelbezochte plekken in de stad werden achtergelaten om te zien of er passanten waren die zich over deze vondelingen wilden ontfermen. Dat werd op afstand gefilmd als een kunstproject met een maatschappijkritische ondertoon rond de afbraak van de cultuur in ons land. De stedelijke kunstcommissie die om een bescheiden subsidie werd gevraagd wees dat verzoek af: “Dat is geen kunst !” Dat was heel pijnlijk voor het werk, omdat er met zo’n kwalificatie bijna niet te leven viel.
Daarvoor waren andere slecht verkopende broertjes en zusjes tijdens ‘open atelier dagen’ ook al aan de straat gezet, met een weegschaal en een bordje: “Te koop, 5 euro de kilo”. De zware zinken lijsten konden zo de maakkosten nog enigszins compenseren. Binnen een uur was alles verkocht. Dat werd niet in dank afgenomen door de collega’s van de kunstenaar die hem een groot gebrek aan respect verweten voor zijn eigen creatieve scheppingen. Maar weg is weg.
Tijd voor actie
Het is net als in een huis waar teveel zielen dicht op elkaar moeten wonen. Dat leidt onherroepelijk tot gedoe. In een atelier leidt het tot demotivatie. Want welke halve gare werkt in zich in het zweet des aanschijns om nieuw werk te scheppen, terwijl het in rijen dik gestapelde onverkochte werk lijkt te roepen; “Niet doen, niet doen, eerst ons verkopen!”
Tegen de tijd dat een kunstenaar meent dat zijn werk tegen hem gaat praten, wordt het tijd voor actie. Eerst werd er een halfslachtige poging ondernomen om wat verlichting te brengen door werk op Facebook gratis aan te bieden. Zegge en schrijve een vriendin kwam van ver aanrijden om een schilderij te kiezen. Tot op heden is zij er blij mee.
En de rest? Het is net als in het sprookje van het meisje met de zwavelstokjes. Als kunst maar even kan verwarmen raakt het snel haar betekenis kwijt, houdt het op kunst te zijn.
Kringloop
Het werd ingeladen in een busje en naar de Kringloop gebracht. Daar werd het kort bekeken. Op het gezicht van de man die zich met de inname van goederen bezig houdt verscheen een groot vraagteken: “Ik weet niet of mijn collega die over de prijzen gaat hier wel blij mee is. En dan moet het alsnog naar de stort. En dat wilt u natuurlijk niet”. “Ja, hoor”, zei de kunstenaar “dat is precies wat ik ga doen als jullie het niet willen hebben”.
Zit er metaal aan?
“Zit er metaal aan? ”, vroeg de man van de stort, “dan moet het bij het grofvuil in de bak voor oud metaal”. Daar aangekomen kreeg het een laatste inspectie om te bezien of er wel genoeg oud ijzer aan zat. En deed de kunstenaar nog een laatste vertwijfelde poging om het werk in z’n volle glorie te tonen. “Kijk dit is een onscherp gemaakte opname van de brug bij de Muurhuizen met een zware beschilderde zinken lijst”. “Ja,best wel mooi”, zei de man “maar als ik er lang naar kijk dan gaan mijn ogen ervan draaien”.
“En dat is natuurlijk niet de bedoeling hé,”zei de kunstenaar die het schilderij met een sierlijk boog in de metaalcontainer gooide.