Met pensioen: de grootste uitdaging van mijn leven.
In maart stopte ik met werken binnen de bodemloze sector van welzijn en zorg. Ook besloot ik het vrijwilligerswerk voor mijn wijk en de stad af te bouwen. Zoals ik ook mijn interesse in de stedelijke politiek en het bestuur snel verloor. Inmiddels is het mei geworden en tel ik mijn zegeningen.
Het is niet uit cynisme dat ik dit schrijf. Was ik aanvankelijk boos en verbijsterd omdat de gemeente en een lokale welzijnsinstelling zonder enige motivering hadden besloten dat een collega en ik een succesvol project vlak voor de finish moesten beëindigen, mijn boosheid maakte al snel plaats voor het besef voor een geheel nieuwe uitdaging te staan. Ga maar na. Je loopt de marathon en na 40 kilometer met de eindstreep in zicht word je zonder reden uit het parcours gezet. Dan kun je zo’n actie het best als een grote metafoor voor het leven beschouwen. Immers de gedwongen afstand schept ook een nieuw perspectief, dat een fantastische uitdaging biedt.
Afkickproces
De kern van die uitdaging loopt parallel aan het afkickproces. Tot voor kort bestond mijn werk in het ‘intentioneel beïnvloeden van veranderingsprocessen in buurten en wijken’, door nauw samen te werken met bewoners en professionals. In de volksmond staat dit bekend als ‘trekken en sleuren’. Zeker naarmate je dieper afdaalt op de maatschappelijke ladder zie je hoeveel belemmeringen er zijn om met bewoners samen te werken aan een fijn en veilig leefklimaat dat kansverhogend werkt. In de overlevingsmodus aan de onderkant reikt het toekomstperspectief vaak niet verder dan één dag. En bij iedere uitdaging verschijnen er talloze beren op de weg. Die hebben deels een positieve werking. Ze beschermen mensen voor een nieuwe teleurstellingen. Omgekeerd vraagt het een enorme dosis doorzettingsvermogen, onverzettelijkheid, kennis en intelligentie om uit het dal van de kansarmoede de klimmen. Allemaal eigenschappen die bij de middenlagen voorwaarde zijn om snel verder te stijgen op de maatschappelijke ladder.
Valkuilen
Kortom wil je als professional het verschil maken in de vergeten buurten en wijken van ons land dan lijd je aan een ernstige mate van zelfoverschatting of bent op z’n minst behept met een aantal obsessieve karaktereigenschappen. In het eerste geval ben je na een jaar of twee weer vertrokken, in het andere geval gaat het werk snel alle andere levensgebieden overheersen. Zelf behoor ik meer tot de laatste categorie en heb in de loop der jaren alle daarbij behorende valkuilen grondig verkend.
Ben je creatief, ben je goed in het verbinden van kwaliteiten van mensen, ben je een vechter die niet snel opgeeft, dan zie je iedere dag kansen en mogelijkheden. Dat werkproces werkt op den duur geheel autonoom. Het stuurt zichzelf. Je hoeft er geen moeite voor te doen.
Wat echter nooit went zijn alle barricades die onderweg genomen moeten worden.
De uitdaging.
De grootste uitdaging in het buurtwerk ligt uiteindelijk in ‘het sleutelen aan de mindset van bewoners’, die ontdekken dat er een transformatie mogelijk is om vanuit het individueel geconditioneerd bewustzijn te komen tot vormen van collectief bewustzijn als motor voor verandering. Daarvoor moeten hardnekkige persoonlijke tegenstellingen, die aan de orde van de dag zijn, worden overstegen. En dat staat haaks op een samenleving waarin individualisme en kortzichtig eigenbelang de boventoon lijken te voeren.
Deze ogenschijnlijk onhaalbare transformatie is echter mogelijk. Mits er rolmodellen zijn, bewoners of professionals, die zich gedurende langere periodes onvoorwaardelijk willen verbinden. Rolmodellen die functioneren als het cement tussen de losse stenen, die dienstbaar zijn en geen verborgen behoeftes hebben om zich te ontwikkelen tot buurtburgemeester. Die de kunst verstaan van het loslaten als anderen klaar zijn om het werk over te nemen.
Ontdekking
Ik kan de vraag in hoeverre ik als rolmodel geslaagd ben niet beantwoorden . Zo’n beoordeling is alleen relevant als blijkt dat anderen op termijn mijn werk duurzaam hebben overgenomen. Ik ben immers een marathonloper die de rit niet heeft uitgediend.
Om te ontdekken dat ik mijn energie dichter bij huis mag inzetten. Om te genieten van er mogen Zijn, zonder dit te hoeven ontlenen aan de dienstbaarheid aan de ander. Het pensioen wordt de uitdaging van mijn leven. Waartoe een voortijdig afgebroken marathon niet kan leiden.